Was Karl IX:s Göteborg een Hollandse kolonie?
R. Veenstra. Oorspronkelijke titel: Var Karl IX:s göteborg en holländsk koloni? En källkritisk diskussion utifrån bland annat nederländska källor. Gepubliceerd in Göteborg förr och nu. Publicatiejaar: 2006.
Binnen de geschiedenis van de stad Gotenburg is een bijzonder plaats weggelegd voor Karl IX:s Göteborg. De aanleg van deze stad aan de noordzijde van de Göta rivier vond plaats in 1604 tijdens de regeerperiode van Karl IX.
Nog voor de verwoesting van deze stad in 1611 door de Denen, kreeg de stad een bestuurlijke organisatie (rechtbank, stadsraad, burgemeesters, burggraaf) en bovenal verleende Karl IX de stad in 1607 zijn stadsrechten/privileges. Deze voorloper van het huidige Gotenburg, ontstaan aan de zuidzijde van de rivier, staat bekend als de Hollandse of Nederlandse kolonie aangezien alle inwoners afkomstig zouden zijn uit Nederland.
Het speciale buitenlandse karakter van de stad wordt bovendien bevestigd door een aantal bepalingen in de stadsrechten. De voertaal in de rechtbank zou het Nederlands worden en bovendien was de calvinistische leer toegestaan in Gotenburg.
De publicatie Var Karl IX:s göteborg en holländsk koloni? En källkritisk diskussion utifrån bland annat nederländska källor en de Nederlandse bewerking hiervan proberen het beeld van een Hollandse of Nederlandse kolonie te nuanceren. Samengevat kan worden vastgesteld dat de Nederlandse kooplieden in Gotenburg voorafgaand aan de totstandkoming van Karl IX:s Göteborg inderdaad vaak in Amsterdam woonachtig waren. Daarentegen geldt voor velen dat ze niet uit Amsterdam afkomstig waren. In plaats daarvan geldt voor diverse kooplieden dat ze voorheen in Antwerpen of in andere delen van de Zuidelijke Nederlanden woonachtig waren of er geboren zijn. Onder de overige inwoners bevond zich een beperkt aantal niet-Nederlanders maar voor een groot aantal inwoners blijft het onduidelijk waar ze vandaan kwamen. Met deze onderzoeksresultaten als basis moeten mijns inziens gedachten over een (exclusieve) Nederlandse of Hollandse kolonie in Gotenburg aanzienlijk worden genuanceerd. Verder lezen? Zie de linkjes hieronder.
Download de oorspronkelijke publicatie (gekopieerd en gescand) in Göteborg förr och nu.